Lucht en water

Vandaag wil ik eindigen met het bespreken van een kunstwerk. Ik heb gekozen om het kunstwerk 'Lucht en water' te beschrijven omdat dit kunstwerk me enorm boeit. We krijgen hier te maken met optisch bedrog want wanneer je de tekening van boven naar onder bekijkt zie je enkel vogels en vanuit de omgekeerde richting dan zie je enkel vissen. Er is dus duidelijk gebruik gemaakt van een dubbel motief. Hij laat het ene motief in het andere overlopen en maakt daardoor gebruik van zijn beroemde metamorfose-techniek.

Escher als een wiskundig persoon

Escher was op school geen goede student. Hij moest blijven zitten en behaalde uiteindelijk geen middelbare school diploma. Wiskundige principes, vormen en ideeën speelden een belangrijke rol in de meeste van zijn kunstwerken. Dit is eigenlijk heel verrassend, zeker als je weet dat wiskunde nooit zijn lievelingsvak is geweest. Hij was zelfs heel erg slecht in algebra en hield helemaal niet van abstracties. Hierdoor noemde één van zijn profs hem een 'intuïtieve wiskundige'. Dat is een persoon die door het steeds weer proberen en uitwerken van ideeën tot verrassende oplossingen komt. Escher vond steeds zijn oplossingen door te tekenen in zijn schriften.

Omdat hij geen einddiploma behaalde, stuurde zijn vader hem naar een soort vooropleiding voor de TU (Technische Universiteit) in Delft, maar daar vond Escher zijn draai niet. Dit kwam omdat hij nog altijd graag kunstenaar wilde worden maar hiermee gingen zijn ouders niet akkoord. Uiteindelijk vonden ze een tussenoplossing: in een school in Haarlem ging hij architectuur en decoratieve kunst volgen en hierdoor kon hij toch nog kunstenaar worden.

Escher zocht in deze periode een beroemde kunstenaar op: Richard Rolang Holst. Deze zag Eschers werk en raadde hem aan om verder te gaan met grafiek. Escher twijfelde geen moment en nam kort daarna contact op met de leraar van grafische technieken, Samuel Jessurun de Mesquita. Deze leraar vond het werk van Escher zo goed dat hij vroeg om bij hem in de klas te komen werken. Hier leerde Escher veel bij en uiteindelijk slaagde hij in zijn opleiding.

Zoals reeds bekend reisde Escher veel na zijn opleiding. Tijdens die reizen maakte hij vele ontwerpen met ongebruikelijke perspectieven. Zo ging hij soms heel hoog op een berg zitten of net laag in een dal. Hierdoor werd het onderwerp groter/kleiner dan het normaal was.

Wanneer hij in 1922 voor het eerst naar Spanje reist komt hij naar eigen zeggen 'de rijkste inspiratiebron van zijn leven tegen'. Dat was de Moorse tegel versieringen in het Alhambra in Granada. De muren stonden grotendeels vol met zichzelf steeds herhalende patronen. Dit krijgt de naam vlakvulling. Nadat hij dit paleis bezocht had maakte Escher zijn eerste vlakvulling, genaamd 'acht koppen'.

De vlakvulling in het Alhambra

De acht koppen

Gebaseerd op: http://www.escherinhetpaleis.nl

Uitspraken van Escher

Tijdens dag 3 wil ik vooral mijn aandacht vestigen op de uitspraken die Escher gebruikte gedurende zijn leven.

• Ik geloof dat het maken van prenten, zoals ik dat doe, bijna alleen een kwestie is van het zo verschrikkelijk graag goed willen doen.
  
• Ik zou een heel tweede leven kunnen vullen met het werken aan mijn prenten.
  
• Om vrede te hebben met dit rare leven, om te aanvaarden wat wij niet begrijpen, om rustig af te wachten wat ons te wachten staat, moet je wijzer zijn dan ik ben.
  
• Op momenten van groot enthousiasme schijnt het mij toe dat er nooit op de wereld, door niemand, zó iets moois en belangrijks gemaakt is.
  
• Ik word niet volwassen. In mij is het kleine kind van vroeger.
  
• Ik speel een vermoeiend spel.
  
• Ik wandel steeds in raadselen. Er komen telkens jongelui die zeggen: u maakt ook opart. Ik weet helemaal niet wat dat is, opart. Dit werk maak ik al dertig jaar lang.
  
• De dingen die ik wil uiten zijn zo prachtig en zuiver.
  
• Zo laat ons dan proberen om de berg op te klimmen, niet door te trappen op wat er onder ons ligt, maar door ons op te trekken aan wat zich boven ons bevindt, voor mijn part aan de sterren, amen.

Bron: http://www.mcescher.com/

Zijn technieken

Vandaag ga ik verder met het zoeken naar informatie over de technieken die Maurits Cornelis Escher gebruikte bij het maken van zijn kunstwerken.

Bij de aanvang van een nieuw kunstwerk verkoos Escher altijd om te starten met een zwart vlak. De technieken die hij hierbij kon gebruiken waren houtsnede (dit is een hoogdruktechniek en wil zeggen dat alle niet weggesneden, hoogliggende delen worden ingeïnkt en voor afdrukken zorgen. het is één van de oudste grafische technieken), houtgravure (hierbij wordt gegraveerd in de kopse kant van een houten blok. Hierdoor wordt het mogelijk om een zeer verfijnde tekening te maken.) en lithografie (een grafische vorm van vlakdruk. Organische kalksteen met een zeer verfijnde structuur met poriën wordt gebruik zodat het beeld rechtstreeks kan getekend wordten in vetkrijt of vette inkt.).

Jessurun de Mesquita, één van zijn leraren aan de HBS, leerde hem werken met houtsnede. Ook nadat deze man vermoord werd door de nazi's in 1944 bleef Escher de liefde voor houtsnede bewaren. Eén van zijn werken die hij maakte met behulp van houtsnede was 'Toren van Babel'. Maar hij wou nieuwe dingen leren en kwam uit bij het houtgravure. Met behulp van deze techniek kon hij gedetailleerder werken. Een voorbeeld hiervan is 'Dorische zuilen'. Ondertussen was hij ook bezig met de techniek lithografie. Het nadeel hierbij was dat de contrasten beperkt bleven doordat men enkel grijze tinten gebruikte. 'Reptielen' is een kunstwerk waar Escher gebruikt maakte van lithografie.

Wanneer je Eschers kunstwerken bekijkt is het duidelijk dat hij over een zeer grote technische vaardigheid beschikte. Maar op een gegeven moment vond Escher dat de technische vaardigheid niet meer zijn hoofddoel was. Zijn doel was eerder om al die wonderlijke ideeën te kunnen uitdrukken op papier en zijn vaardigheid was hier enkel een hulpmiddel voor.

Op deze afbeeldingen zie je de kunstwerken: 'De toren van Babel', 'Dorische zuilen' en 'Reptielen'.

Eschers biografie

Gisteren tijdens de les Nederland kregen we de opdracht om gedurende 5 dagen iets meer te weten te komen over de kunstenaar Escher. Vandaag begint mijn zoektocht bij zijn biografie.

Maurits Cornelis Escher was zijn volledige naam. Hij werd geboren op 17 juni 1898 in Leeuwarden en was de jongste zoon van de waterbouwkundig ingenieur George Arnold Escher en zijn tweede vrouw, Sarah Gleichman. Mauk, want zo werd hij ook vaak genoemd, werd gezien als één van de grootste grafici.

Het grootste deel van zijn jeugd beleefde hij in Arhnem. Daar volgde Escher les aan de HBS (Hogere Burgerschool). Escher was geen goede student en nadat hij buisde voor zijn eindexamen ging hij studeren aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten. Al gauw bleek dat bouwkunde hem niet echt intereseerde en daarom koos hij ervoor om uitsluitend de richting Sierende Kunsten te gaan volgen. Uiteindelijk verliet Escher deze school in 1922.

Hierna reisde hij veel, vooral naar Spanje en Italië, waar hij zijn vrouw, Jetta Umiker, leerde kennen. Escher en Jetta trouwden in 1924 en samen kregen ze 3 zonen, George, Arthur en Jan. Vader, moeder en de drie zonen woonden samen in Rome. Tot in 1935, toen kon Echer niet meer leven onder het gezag van het regime van Mussolini en verhuisde hij met zijn familie naar Château-d'Eux in Zwitserland. Maar ook hier vond Escher zijn draai niet en nog geen twee jaar later verliet hij Zwitserland en verhuisde hij naar Ukkel, dichtbij Brussel. In 1941 tenslotte trok deze familie verder naar Braam in Nederland. Deze periode bleek voor Escher de meest productieve te zijn. Enkel twee operaties konden hem tegen houden om aan zijn kunstwerken te werken. Maar zijn vrouw voelde zich hier niet thuis en besliste om in 1968, zonder haar man en zonen, naar Zwitserland terug te keren en er de rest van haar leven door te brengen.

Escher zelf tenslotte verbleef vanaf 1970 in de Rosa-Spier-Stichting in het Noord-Hollandse Laren. Dit was een rusthuis voor bejaarde kunstenaars en iedereen had er zijn eigen atelier. In de leeftijd van 73 jaar stief Escher op 27 maart 1972 en werd begraven op de Nieuwe Algemene Begraafplaats aan de Wijkamplaan te Baarn.